Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Rytuksymab a szczepienie przeciw grypie

Na uniwersytecie w Tel Awiwie przeprowadzono badanie, którego celem była ocena wpływu leczenia rytuksymabem na skuteczność szczepienia przeciwko grypie. Do badania włączono 29 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, spośród których 14 otrzymywało rytuksymab, a pozostałych 15 tylko klasyczne leki modyfikujące przebieg choroby, oraz 21 zdrowych ochotników jako grupę kontrolną. U wszystkich badanych oceniano odpowiedź humoralną 4 tygodnie po podaniu szczepionki przeciwko grypie. 

U wszystkich stwierdzono wzrost stężenia swoistych przeciwciał, aczkolwiek w grupie leczonej infliksymabem był on najniższy. Podanie szczepionki nie spowodowało zaostrzenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Na podstawie uzyskanych wyników Oren i wp. stwierdzili, że szczepienia przeciwko grypie są bezpieczne i skuteczne w grupie chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Leczenie rytuksymabem może jednak zmniejszyć odpowiedź poszczepienną. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że szczepienia te mogą przynieść korzyść chorym na reumatoidalne zapalenie stawów, wydaje się, że nie ma powodu, aby ich unikać u chorych leczonych rytuksymabem.

Ann Rheum Dis 2008; 67: 937-941.

II. Rabeximod – nowy lek drobnocząsteczkowy

Szwedzcy badacze oceniali w przedstawionych badaniach skuteczność Rabeximodu – nowego leku drobnocząsteczkowego w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Skuteczność Rabeximodu oceniali oni na modelach zwierzęcych chorób autoimmunologicznych (reumatoidalnego zapalenia stawów i stwardnienia rozsianego). W tym celu lek podawano podskórnie i doustnie myszom, u których wywołano CIA (collagen-induced arthritis – zapalenie stawów wywołane kolagenem), CAIA (collagen antibodies induced arthritis – zapalenie stawów wywołane przeciwciałami przeciwko kolagenowi) oraz EAE (experimental autoimmune encephalomyelitis – eksperymentalne autoimmunologiczne zapalenie mózgu i rdzenia). W badaniach tych Rabeximod skutecznie zapobiegł rozwojowi zapalenia stawów oraz zapalenia mózgu i rdzenia. Na podstawie uzyskanych wyników autorzy sugerują, że Rabeximod może być skutecznym lekiem w terapii chorób autoimmunologicznych u ludzi.

Ann Rhemu Dis 2009; 68: 130-135.

III. Tocilizumab w leczeniu choroby Stilla dorosłych

Autorzy artykułu opisali przypadek zastosowania tocilizumabu w leczeniu choroby Stilla dorosłych. U opisanej pacjentki chorobę Stilla rozpoznano w 26. r.ż. W 34. r.ż. w trakcie leczenia metotreksatem i wysokimi dawkami glikokortykosteroidów (prednizon w dawce 1mg/kg m.c./dobę) doszło u niej do zaostrzenia choroby pod postacią zapalenia stawów z silnie wyrażonymi objawami ogólnymi. Pomimo 2 lat agresywnej terapii (leflunomid, talidomid, etanercept, anakinra) nie uzyskano u chorej remisji. W 36. r.ż. do metotreksatu i glikokortykosteroidów dołączono tocilizumab w dawce 8mg/kg m.c. co 2 tygodnie i po 4 wlewach uzyskano normalizację wyników badań laboratoryjnych, po 5 ustąpienie objawów ogólnych, a po 7 ustąpienie objawów zapalenia stawów. Próba redukcji dawki tocilizumabu doprowadziła do nawrotu dolegliwości stawowych. Obecnie od 18 miesięcy pacjentka otrzymuje tocilizumab, a objawy choroby są dobrze kontrolowane.

Ann Rheum Dis 2009; 68:153-154.

IV. Czy można zmniejszyć dawkę infliksymabu?

W badaniach klinicznych tylko niewielu chorych na reumatoidalne zapalenie stawów odnosi korzyści ze stosowania dawek większych niż 3 mg/kg/8 tygodni, jednak w praktyce klinicznej są one stosowane często. Autorzy włączyli do przedstawionego badania 18 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów otrzymujących infliksymab w dawce 5mg/kg/8 tygodni, u których średni DAS28 wynosił 3,2. U wszystkich chorych zmniejszono dawkę infliksymabu do 3mg/kg, nie zmieniając odstępu pomiędzy kolejnymi dawkami. U 16 chorych zmniejszenie dawki infliksymabu nie wpłynęło na aktywność choroby. Podsumowując, można stwierdzić, że redukcja dawki infliksymabu pod kontrolą DAS28 powinna być rozważona u każdego chorego na reumatoidalne zapalenie stawów przyjmującego lek w dawce wyższej niż 3mg/kg/8 tygodni.

Ann Rheum Dis 2008;67:1697-1701.

V. GO-FORWARD study – Golimumab w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów

Golimumab jest ludzkim monoklonalnym przeciwciałem skierowanym przeciwko TNF-alfa podawanym co 4 tygodnie podskórnie. Badanie GO-FORWARD obejmujące 444 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów wykazało, że golimumab jest skuteczny w leczeniu aktywnego reumatoidalnego zapalenia stawów opornego na metotreksat. Po 14 tygodniach leczenia poprawę 20% wg ACR uzyskało 33,1% chorych otrzymujących metotreksat w monoterapii, 44,4% leczonych 100 mg golimumabu w monoterapii, 55,1% otrzymujących 50 mg golimumabu i metotreksat oraz 56,2% leczonych 100 mg golimumabu w połączeniu z metotreksatem. Działania niepożądane wystąpiły odpowiednio u 2,3%, 3,8%, 5,6% i 9,0% chorych.

Ann Rheum Dis Online Firs, doi:10.1136/ard.2008.099010.

VI. Glikokortykosteroidy podawane dostawowo zaburzają kontrolę cukrzycy

Wpływ glikokortykosteroidów podawanych dożylnie na metabolizm glukozy jest dobrze znany. Habib i wsp. postanowili ocenić wpływ iniekcji dostawowych na kontrolę glikemii u pacjentów z cukrzycą typu II wcześniej dobrze kontrolowaną. 9 chorym z dobrze kontrolowaną cukrzycą (HbA1c < 7%) podano do stawu kolanowego z powodu choroby zwyrodnieniowej 50 mg metyloprednizolonu. Istotny wzrost glikemii stwierdzono u wszystkich chorych. Wzrost glikemii zaobserwowano w ciągu 2–26 godzin od iniekcji. Maksymalny poziom glikemii obserwowano między 5. a 84. godziną od iniekcji. Maksymalne zaobserwowane poziomy glikemii u większości chorych wynosiły ok. 300 mg/dl, jednak u jednego chorego stwierdzono glikemię > 500mg/dl. Zaburzenia kontroli glikemii utrzymywały się przez 2–5 dni po iniekcji metyloprednizonu. Uzyskane wyniki wskazują na konieczność dokładnego monitorowania glikemii u chorych z cukrzycą, u których podano glikokortykosteroidy dostawowo.

Ann Rheum Dis 2008; 67:1790-1791.