Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Abatacept w leczeniu spondyloartropatii

Olivieri i wsp. opisali pierwszy przypadek zastosowania abataceptu u pacjentki z niezróżnicowaną spondyloartropatią, u której wcześniej stwierdzono nieskuteczność leku hamującego aktywność TNF-alfa. W 2003 r. rozpoznano u opisanej chorej niezróżnicowaną spondyloartropatię z zajęciem stawów kręgosłupa i stawów obwodowych. W latach 2003–2007 podjęto próbę leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, glikokortykosteroidami, metotreksatem, sulfasalazyną, cyklosporyną, leflunomidem, pamindronianem, etanerceptem, infliksymabem i adalimumabem i nie uzyskano zahamowania postępu choroby. W lutym 2007 r. z powodu wysokiej aktywności choroby do metotreksatu i metyloprednizonu dołączono abatacept i uzyskano remisję. Przedstawiony opis przypadku wskazuje na potencjalnie nowe zastosowanie abataceptu – leku zarejestrowanego w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów.

Ann Rheum Dis 2009;68:151.

II. Antykoncepcja doustna a ryzyko rozwoju tocznia rumieniowatego trzewnego

Bernier i wsp. zaobserwowali związek pomiędzy przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych a ryzkiem rozwoju tocznia rumieniowatego trzewnego. Szczególnie wysokie ryzyko stwierdzono w początkowym okresie przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej, co wskazuje na szybki efekt wywierany przez przyjmowane leki w grupie podatnych kobiet. Badaniem objęto 786 kobiet w wieku 18–45 lat, u których w latach 1994–2004 rozpoznano toczeń rumieniowaty układowy. Grupę kontrolną stanowiło 7817 kobiet dobranych pod względem wieku. Ryzyko rozwoju tocznia rumieniowatego trzewnego było związane z przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych zarówno pierwszej, jak i drugiej generacji. Ponadto stwierdzono, że wzrasta ono wraz ze zwiększaniem się dawki estradiolu.

Arthritis Care and Research, 13.04.2009.

III. Hormonalna terapia zastępcza a ryzyko sercowo-naczyniowe u kobiet chorych na toczeń rumieniowaty układowy

Hochman i wsp. wykazali, że sama hormonalna terapia zastępcza nie zwiększa ryzyka miażdżycy naczyń wieńcowych u kobiet z toczniem rumieniowatym układowym. W celu oceny związku pomiędzy stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) a ryzykiem sercowo-naczyniowym porównali oni 114 kobiet z toczniem rumieniowatym układowym stosujących HTZ, u których w wywiadzie nie stwierdzono choroby niedokrwiennej serca, z grupą 227 chorych na toczeń rumieniowaty układowy w wieku pomenopauzalnym, które stosowały HTZ. Grupy były dobrane pod względem obecności antykoagulantu toczniowego, przeciwciał antyfosfolipidowych, sumarycznej dawki przyjętych glikokortykosteroidów oraz klasycznych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Miażdżyce naczyń wieńcowych stwierdzono u podobnego odsetka chorych w obu grupach. Jedynymi czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy naczyń wieńcowych okazały się wiek i aktywność choroby wyrażona wskaźnikiem SLEDAI-2K.

Lupus, 08.04.2009.

IV. Mykofenolan mofetylu zmniejsza częstość zaostrzeń tocznia rumieniowatego układowego

Analiza retrospektywna przeprowadzona przez Nannini i wsp. wykazała, że mykofenolan mofetylu (MMF) zmniejsza istotnie ryzyko zaostrzenia tocznia rumieniowatego trzewnego oraz zapotrzebowanie chorych na glikokortykosteroidy. Analizą objęto 67 chorych na toczeń rumieniowaty układowy przyjmujących MMF przez średnio 14,8 miesięcy w średniej dawce 1328 mg dziennie. Okres przyjmowania MMF porównano do średnio 14,1 miesięcy poprzedzających rozpoczęcie terapii MMF. MMF zredukował częstość zaostrzeń z 8,9/10 pacjentolat do 5,3/10 pacjentolat. Równocześnie zaobserwowano redukcję dawki glikokortykosteroidów o średnio 7,3mg/dobę (w przeliczeniu na prednizon).

Lupus, 27.03.2009

V. Ziarniniak Wegenera wiąże się ze zwiększoną częstotliwością występowania choroby niedokrwiennej serca

W związku z wynikami badań eksperymentalnych wskazujących na fakt przyspieszania rozwoju miażdżycy przez ziarniniaka Wegenera Faurschou i wsp. zaplanowali badanie oceniające częstość występowania choroby niedokrwiennej serca w populacji pacjentów z ustalonym rozpoznaniem ziarniniaka Wegenera. Badaniem objęto 292 chorych z ziarniniakiem Wegenera, u których zaobserwowano 63 pierwszorazowe hospitalizacje związane z chorobą niedokrwienną serca w okresie 2482 pacjentolat. Ryzyko zawału mięśnia sercowego w badanej grupie było istotnie zwiększone. Nie stwierdzono analogicznej zależności w odniesieniu do dławicy piersiowej. Czynnikami istotnie zwiększającymi ryzyko zawału mięśnia sercowego był wiek powyżej 50. r.ż. w chwili rozpoznania, płeć męska oraz wysoka sumaryczna dawka cyklofosfamidu.

Arthritis and Rheumatism, 08.04.2009.

VI. Czy wynik badania ultrasonograficznego tętnic skroniowych koreluje z ryzykiem powikłań okulistycznych u chorych z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic?

Schmidt i wsp. wykonali badanie USG tętnic skroniowych u 222 chorych z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic, poszukując związku pomiędzy zmianami stwierdzanymi w USG i parametrami klinicznymi a ciężkością powikłań okulistycznych. W ocenie powikłań okulistycznych uwzględniono obecność neuropatii niedokrwiennej, zamknięcie centralnej tętnicy siatkówki lub jej odgałęzień oraz podwójne widzenie i przejściową utratę wzroku. U 84% chorych w badaniu USG tętnic skroniowych stwierdzono obrzęk ściany naczynia, zwężenie naczynia lub jego ostre zamknięcie. Powikłania okulistyczne wystąpiły u 29% obserwowanych chorych (neuropatia niedokrwienna u 14%, zamknięcie tętnicy centralnej siatkówki u 3%, a jej odgałęzień u 1%, podwójne widzenie u 4%, a przejściowe niedowidzenie u 7% chorych). Częstość powikłań okulistycznych była nieistotnie zwiększona w grupie chorych ze stwierdzanymi ultrasonograficznie zmianami w tętnicy skroniowej. Żadna z patologii wykazanych w badaniu USG tętnic skroniowych nie korelowała ze zwiększonym ryzykiem powikłań okulistycznych. Wydaje się, że tylko wiek powyżej 72. r.ż. zwiększał istotnie ryzyko zaburzeń widzenia.

Journal of Rheumatology, 06.04.2009.

VII. Efalizumab zostaje wycofany z rynku

Efalizumab jest monoklonalnym przeciwciałem anty-CD11a stosowanym w leczeniu umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy. W związku z opisanym zwiększonym ryzykiem rozwoju leukoencefalopatii wieloogniskowej (multifocal leukoencephalopathy – PML) firma Genetech, producent leku, zdecydowała o wycofaniu preparatu ze sprzedaży w USA. PML jest gwałtownie postępującą infekcją ośrodkowego układu nerwowego wywołaną przez wirus JC, prowadzącą do ciężkiej niepełnosprawności bądź zgonu pacjenta. Obecnie nie jest znane skuteczne leczenie PML, a także nie istnieją mechanizmy pozwalające na wytypowanie chorych obarczonych zwiększonym ryzkiem rozwoju tego groźnego schorzenia podczas terapii efalizumabem.

http://www.fda.gov/medwatch