Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Polimorfizm STAT4 jest związany z powikłaniami naczyniowo-mózgowymi i obecnością przeciwciał antyfosfolipidowych u chorych na toczeń rumieniowaty układowy

Elisabet Svengusson i wsp. przeanalizowali, biorąc pod uwagę grupę 424 chorych na toczeń rumieniowaty układowy oraz 492 zdrowych ochotników, związek pomiędzy polimorfizmem pojedynczego nukleotydu (10181656 (G)) genu kodującego STAT4 a chorobami układu sercowo-naczyniowego. Poszukiwali oni zależności pomiędzy występowaniem badanego allelu a częstością choroby niedokrwiennej serca, incydentów naczyniowo-mózgowych oraz żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Spośród ocenianych schorzeń tylko powikłania naczyniowo-mózgowe u chorych na toczeń rumieniowaty układowy wykazywały związek z obecnością badanego allelu. Poza tym stwierdzono, że badany allel występuje istotnie częściej w grupie chorych podających w wywiadzie zakrzepicę tętniczą. Ponadto obecność badanego allelu jest związana z występowaniem co najmniej dwóch przeciwciał antyfosfolipidowych.

Ann Rheum Dis – online first 17 Sep 2009; doi: 10.1136/ard2009.115535.

II. HTZ zmniejsza ryzyko rozwoju RZS

Carine Saliiot i wsp. przeanalizowali dane kliniczne 568 kobiet (z kohorty ESPOIR) chorych na wczesne zapalenie stawów. Stwierdzili oni, że hormonalna terapia zastępcza (HTZ) zmniejsza ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów u chorych na wczesne zapalenie stawów, u których stwierdzono obecność allelu HLA DRB1*01 i/lub *04 (OR bez HTZ 1,88; OR u kobiet przyjmujących HTZ – 1,07). Prawdopodobnie jest to związane z hamowaniem przez HTZ powstawania u tych chorych przeciwciał antycytrulinowych (anty-CCP). Nie stwierdzono wpływu innych czynników związanych z funkcją hormonalną (liczba ciąż, wiek wystąpienia menopauzy, menopauza w chwili zachorowania, wiek wystąpienia pierwszej miesiączki oraz liczba ciąż zakończonych niepowodzeniem położniczym) na ryzyko rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów lub syntezę przeciwciał anty-CCP.

Ann Rheum Dis – online first 9 Sept 2009; doi: 10.1136/ard2009.111179.

III. Denosumab zwiększa gęstość mineralną kości

Robin K. Dore i wsp. przedstawili wyniki badania II fazy oceniającego wpływ denosumabu (inhibitora RANK) na gęstość mineralną kości u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Chorzy zostali zrandomizowani do 3 grup: 75 chorych otrzymywało placebo, 71 – denosumab w dawce 60 mg, a 72 – denosumab w dawce 180 mg. Przed rozpoczęciem leczenia oraz po 6 i 12 miesiącach oceniano w badanej grupie gęstość mineralną kości (metodą DXA) oraz stężenie markerów obrotu kostnego: SCTx-1 i P1NP. Uzyskane wyniki pozwoliły na stwierdzenie, że denosumab wpływa korzystnie na gęstość mineralną kości w badanej populacji. Ponadto wpływ ten nie zależał od wyjściowej gęstości mineralnej kości ani przyjmowanych glikokortykosteroidów i/lub bifosfonianów.

Ann Rheum Dis – online first 3 Sept 2009; doi: 10.1136/ard2009.112920.

IV. Doustny inhibitor JAK (CP-690550) jest skuteczny i bezpieczny w leczeniu RZS

Podczas tegorocznego zjazdu EULAR w Kopenhadze Y. Tanaka i wsp. przedstawili wyniki badania II fazy oceniającego skuteczność i bezpieczeństwo czterech dawek (1, 3, 5 i 10 mg) stosowanych w leczeniu aktywnego RZS u pacjentów pochodzących z populacji japońskiej. Badanie objęło 136 pacjentów (86% kobiet) w wieku 50–53 lata z DAS28 (CRP) 4,9–5,1. Stwierdzili oni zależność skuteczności od stosowanej dawki inhibitora. ACR20 był istotnie wyższy u wszystkich chorych otrzymujących inhibitor JAK w porównaniu z grupą kontrolną, natomiast ACR70 tylko w grupach otrzymujących dawki 5 i 10 mg. Głównymi działaniami niepożądanymi stwierdzonymi u chorych otrzymujących doustny inhibitor JAK były: infekcje górnych dróg oddechowych, zwyżki aktywności enzymów wątrobowych oraz dyskomfort w jamie brzusznej. Poważne działania niepożądane wystąpiły tylko u 5 chorych. Podsumowując: Tanaka i wsp. stwierdzili, że badany inhibitor JAK jest skuteczny i bezpieczny w terapii RZS.

Tanaka Y. EULAR 2009; SAT 0157.

V. Rozpuszczalna selektyna P – marker ryzyka sercowo-naczyniowego i aktywności choroby u pacjentów z RZS

G. Udrea i wsp. podczas zjazdu EULAR 2009 przedstawili wyniki badania oceniającego związek selektyny P z ryzykiem sercowo-naczyniowym u chorych na RZS. Badaniem objęto 24 chorych na RZS oraz 21 zdrowych ochotników. U wszystkich uczestników badania wykonano podstawowe badania laboratoryjne oraz oceniono grubość błony wewnętrznej tętnicy szyjnej (IMT) i przepływ mózgowy. U chorych na RZS stwierdzono istotnie wyższe wartości OB, liczby płytek krwi oraz stężeń hCRP i selektyny P. W obu grupach zaobserwowano liniową korelacją pomiędzy IMT a OB. Natomiast wśród chorych na RZS wykazano ponadto związek pomiędzy stężeniem rozpuszczalnej selektyny P a IMT i aktywnością choroby wyrażoną za pomocą DAS28. U chorych na RZS stężenie rozpuszczalnej selektyny P wydaje się równocześnie wyznacznikiem dysfunkcji śródbłonka oraz przewlekłego stanu zapalnego.

Udrea G. EULAR 2009; FRI 0187.