Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Złamania kompresyjne kręgów u pacjentów z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów

Złamania kompresyjne kręgów należą do powikłań ciężkiego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS), jednak dane dotyczące częstości występowania złamań kręgów są skąpe.

Do przedstawionego badania zakwalifikowano chorych z MIZS trwającym co najmniej 5 lat w przypadku lekoopornej postaci wielostawowej lub co najmniej 3 lata w przypadku postaci uogólnionej. Łącznie do badania zakwalifikowano 50 chorych (41 dziewcząt) na MIZS, w tym 6 (12%) z postacią układową MIZS, w wieku 7–18,7 lat (średni wiek 14,8 lat). W badanej grupie średni czas trwania choroby wynosił 10,2 lata (3,9–16,8 lat). 94% dzieci otrzymywało glikokortykosteroidy (średni czas terapii glikokortykosteroidami wynosił 7,1 lat), a średnia dawka kumulacyjna glikokortykosteroidów wynosiła 72 mg/kg m.c. (0–911 mg/kg m.c.) w przeliczeniu na prednizon.

U 22% pacjentów stwierdzono złamania kompresyjne kręgów, które najczęściej były zlokalizowane w odcinku piersiowym kręgosłupa. Głównymi czynnikami ryzyka związanymi z wystąpieniem złamań kompresyjnych, zidentyfikowanymi przez autorów pracy były: wysoka aktywność choroby, wysoki BMI (body mass index) oraz wysoka dawka kumulacyjna glikokortykosteroidów. Nie wykazano związku pomiędzy czasem trwania MIZS oraz BMD (bone mineral density) a ryzykiem wystąpienia złamań kompresyjnych kręgów u dzieci chorujących na MIZS.

Markula-Patjas K.P. et. al. Prevalence of Vertebral Compression Fractures and Associated Factors in Children and Adolescents with Severe Juvenile Idiopathic Arthritis. J Rheumatol 2011; Online First 1 Dec 2011; doi: 10.3899/jrheum.110305.

II. Przewaga terapii kombinowanej golimumabem i metotreksatem nad monoterapią metotreksatem w odniesieniu do zmian stwierdzanych w rezonansie magnetycznym

Celem przedstawionego badania była ocena wpływu golimumabu na zmiany zapalne i destrukcyjne stwierdzane metodą rezonansu magnetycznego (RM) u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Do badania włączono 637 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, którzy w przeszłości w terapii RZS nie otrzymywali metotreksatu. Chorzy zostali zrandomizowani do czterech grup: I – palcebo + MTX, II – golimumab 10 0mg + placebo, III – golimumab 50 mg + MTX, IV – golimumab 100 mg + MTX (golimumab był podawany co 4 tygodnie podskórnie). 318 z 637 chorych uczestniczyło w części badania, która oceniała wpływ terapii na zmiany stwierdzane w badaniu RM. Przed włączeniem terapii oraz po 12 i 24 tygodniach wykonano u tych chorych badanie RM nadgarstka oraz stawów śródręczno-paliczkowych (MCP) II–V ręki dominującej.

Po 12 i 24 tygodniach stwierdzono, że golimumab + MTX istotnie bardziej niż MTX w monoterapii poprawiają wynik skali RAMIS w odniesieniu do zapalenia błony maziowej, osteitis i nadżerek kostnych.

Østergaard M. et al. Significant improvement in synovitis, osteitis, and bone erosion following golimumab and methotrexate combination therapy as compared with methotrexate alone: A magnetic resonance imaging study of 318 methotrexate-naive rheumatoid arthritis patients. Arthritis Rheum 2011; 63 (12): 3712–3722.

III. Belimumab, przeciwciało monoklonalne hamujące aktywację limfocytów B, w terapii tocznia rumieniowatego trzewnego

Autorzy przedstawili wyniki wieloośrodkowego, podwójnie ślepego, kontrolowanego placebo, randomizowanego badania III fazy oceniającego skuteczność i bezpieczeństwo terapii belimumabem u chorych na toczeń rumieniowaty układowy (SLE).

Do badania włączono 819 chorych z u

stalonym rozpoznaniem SLE, u których twierdzono w surowicy obecność przeciwciał przeciwko dwuniciowemu DNA (anty-dsDNA). Kryterium włączenia była aktywna postać choroby definiowana jako SLENA ≥ 6 (Safety of Estrogens in Lupus Erythematosus National Assessment; odmiana SLEDAI – SLE Disease Activity Index). Chorzy zostali zrandomizowani do 3 grup: I – chorzy otrzymujący belimumab w dawce 1 mg/kg, II – belimumab 10 mg/kg i III – placebo. Leki były podawane dożylnie w dniach 0., 14. i 28., a następnie co 28 dni przez 72 tygodnie. Poza belimumabem/placebo chorzy otrzymywali standardowe leczenie SLE.

Po 52 tygodniach terapii stwierdzono odpowiedź u 35,5% chorych otrzymujących placebo, 40,6% w grupie otrzymującej belimumab w dawce 1 mg/kg i 43,2% w grupie leczonej belimumabem w dawce 10 mg/kg. Ryzyko zaostrzenia w 76. tygodniu terapii było istotnie zmniejszone w grupach otrzymujących belimumab.

Podsumowując: autorzy artykułu zwracają uwagę na fakt, że belimumab zwiększa odsetek pacjentów, którzy odpowiadają na leczenie, zmniejsza ryzyko zaostrzeń oraz jest dobrze tolerowany.

Furie R.  et al. A phase III, randomised, placebo-controlled study of belimumab, monoclonal antibody that inhibits B lymphocyte stimulator, in patients with rheumatoid arthritis.Arthritis Rheum 2011; 63 (12): 3918–3930.