Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

Katedra i Zakład Farmakologii UM we Wrocławiu

I. Wpływ wieku na obecność przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom u chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

Badania w kierunku obecności przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom są bardzo przydatne w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów u osób dorosłych. Pomimo wielu podobieństw między reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) a młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów (MIZS) nie stwierdzono podwyższonego miana przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom w grupie chorych na MIZS.

Celem przedstawionej pracy była ocena wpływu wieku, czasu trwania choroby i całkowitego stężeniem immunoglobulin klasy G (IgG) w surowicy na występowanie przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom w surowicy chorych na MIZS

Do badania włączono 61 chorych na MIZS poniżej 16 r.ż. (23 chorych na postać wielostawową MIZS i 38 chorych na postać skąpostawową MIZS), 21 chorych na wielostawową postać MIZS powyżej 16 r.ż. i 51 chorych na RZS. W surowicy wszystkich chorych mierzono stężenie następujących przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom: anty-pepA, anty-pepB i anty-CCP2.

Nie stwierdzono obecności przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom w grupie chorych na postać skąpostawową MIZS. W grupie chorych na postać wielostawową MIZS stwierdzono obecność przeciwciał anty-CCP2 u 1/23 osoby poniżej 16 r.ż. i u 6/21 osób powyżej 16 r.ż. W grupie chorych powyżej 16 r.ż., u których stwierdzono obecność przeciwciał anty-CCP2, zaobserwowano również obecność czynnika reumatoidalnego, a u czterech osób z tej grupy wykazano także przeciwciała anty-pepA i anty-pepB. Częstość występowania przeciwciał anty-CCP2 oraz stężenie tych przeciwciał w surowicy było istotnie wyższe w grupie powyżej 16 r.ż.

Podsumowując, autorzy artykułu zwracają uwagę na fakt, że przeciwciała przeciwko cytrulinowanym peptydom występują zdecydowanie rzadziej w surowicy chorych na MIZS niż w surowicy chorych na RZS. Ponadto podkreślają oni, że częstość występowania tych przeciwciał oraz ich stężenie w surowicy wzrasta z wiekiem u chorych na wielostawową postać MIZS i często stwierdza się w tej grupie równoczesne występowanie czynnika reumatoidalnego. Nie stwierdzono zależności między całkowitym stężeniem IgG w surowicy a obecnością przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom.

Dewint P., Hoffman I. E. A., Rogg S., Joos R., Union A., Dehoorne J., Delanghe J.,  Veys E. M.,  De Keyse  F., Elewa D. Effect of age on prevalence of anticitrullinated protein/peptide antibodies in polyarticular juvenile idiopathic arthritis. Rheumatology 2006 45(2):204–208.

II. Autologiczny przeszczep komórek macierzystych w leczeniu chorych na oporną chorobę autoimmunologiczną – badanie I-II fazy.

Celem przedstawionego przez H. Tsukamoto i wsp. badania była próba odpowiedzenia na pytanie, czy leczenie dużymi dawkami cyklofosfamidu z następczym autologicznym przeszczepem szpiku jest możliwą do przeprowadzenia i skuteczną formą terapii u chorych na choroby autoimmunologiczne oporne na konwencjonalne metody leczenia.

Do badania włączono 8 chorych: 5 ze sklerodermią układową, 1 z zespołem nakładania sklerodermia układowa/toczeń rumieniowaty układowy, 1 z zapaleniem skórnomięśniowym i 1 z ziarniniakiem Wegenera.

Komórki macierzyste mobilizowano czynnikami wzrostu (GC-SF) po dwudniowym podawaniu dużych dawek cyklofosfamidu (2g/m²), a następnie izolowano komórki CD34+. Wszyscy chorzy otrzymywali następnie przez 4 dni cyklofosfamid w dawce 50mg/kg, po czym dokonywano autologicznego przeszczepu szpiku.

Odbudowa hematologiczna była szybka i trwała, a powikłania związane były z infekcjami w okresie aplazji szpiku (zapalenie płuc, posocznica, zapalenie pęcherza, półpasiec). Nie obserwowano powikłań śmiertelnych.

Uzyskane wyniki leczenia dużymi dawkami cyklofosfamidu z następczym autologicznym przeszczepem szpiku są bardzo obiecujące. U wszystkich chorych ze sklerodermią układową obserwowano remisje zmian skórnych oraz śródmiąższowego zapalenia płuc (potwierdzone badaniami gazometrycznymi, surowiczym stężeniem KL-6 oraz HRCT płuc).

Do znacznej regresji zmian śródmiąższowych w płucach doszło również u chorego z zapaleniem skórnomięśniowym. U chorego na ziarniniak Wegenera obserwowano znaczne zmniejszenie ziarniniaka oka lewego ze zmniejszeniem wytrzeszczu oka.

Podsumowując, można stwierdzić, że uzyskane przez H. Tsukamoto i wsp. wyniki są obiecujące, ale wymagają dalszych badań.

Tsukamoto H., Nagafuji K., Horiuchi T., Miyamoto T. et al. A phase I-II trial of autologous pripheral blood stem cell transplantation in the treatment of refractory autoimmune disease. Ann Rheum Dis 2006; 65: 508–514.